İnsan sosyal bir varlık ve insanlar  birbiriyle sürekli iletişim halindedir. Toplumda en çok ailemizle, anne-babamız, eşimiz ve çocuklarımızla iletişim halindeyiz. 

Bazı zamanlar iletişimde olduğumuz kişilerin doğru olmayan davranışları olur ve bunu değiştirmek isteriz. Özellikle aile içinde ebeveyn olarak, çocuklarımızı yetiştirirken doğru davranmasını isteriz. Yada iş yerinde çalışma arkadaşlarımızın bazı davranışları doğru değildir ve problem yaşarız. 

İlişkilerimiz de bir sorun yaşadığımızda çoğunlukla karşı tarafa yönelik suçlama dilinde ifadeler kullanırız. Ve ‘Beni anlamıyor’ diye ifade ederiz. Aslında sorunumuzu aşmak için ilk adımımız kendi iletişimimizin sorumluluğunu üstlenmektir. ‘Beni anlamıyor’ yerine ‘ben anlatamadım’ düşüncesine girersek sorunu farklı bir şekilde nasıl anlatabileceğimizi değerlendirmiş oluruz. Karşımızdakini suçlamaya yönelik konuştuğumuz sürece herhangi bir değişim yaşayamayız. Ve sorunu ifade ederken bazen kırıcı olabiliriz. 

Karşımızdaki insanı eleştirdiğimizde, genellikle savunma mekanizmaları devreye girer sorunu başkasına yönlendirme, reddetme ya da umursamama olarak karşılık buluruz.

Peki bunu etkili olarak ve kırmadan nasıl yapabiliriz? 

Şöyle ki; sorundan kurtulmanın en güzel yolu, karşımızdaki kişinin algısında değişim olmasıyla ilgilidir, bu durum Etkili iletişimde sandviç metodu ile başlar.

Davranış değişikliği beklediğimiz durumlarda,  kullanabileceğimiz en etkili iletişim modeli  “Sandviç Tekniği” dir. 

Nuray Ekinci Etkili iletişim metodu olan sandviç tekniğini şöyle anlatıyor;

Etkili iletişimde, Karşımızdaki kişiye söylemek istediğimiz olumsuz bir mesajı, iki olumlu mesaj arasına alarak kişiyi rahatsız etmeden mesajı almasını sağlamaktadır. 

 +İlk olarak; Kişinin pozitif, güzel ve olumlu özelliklerini ifade ederek başlarız.
Bunlar gerçekçi ve karşı taraf duyduğunda mutlu olacağı özellikleri olmalıdır. (Yani sandviç tekniğinde alt ekmeğini temsil eder)
Davranışları, giyim kuşamı, yaptığı başarılı ve etkili işlerden söz edebilirsiniz.
Her insanın çok iyi yaptığı şeyler vardır. İyi yönleri vardır onları ifade etmelisiniz.

++ İkinci olarak; Değiştirmesini istediğiniz davranışını net bir dille açıkça ifade etmek geliyor. 

İlk bölümün ardından bu aşamaya başlarken, kuracağınız cümleye “bununla birlikte….” Ve … diye başlamanızı tavsiye ediyorum. 

Bu kısımda dikkat etmemiz gereken şey olumsuz mesaja geçiş kısmında kullandığımız bağlaçlardır. ‘Ama’, ‘Lakin’,‘Fakat’, ‘Ancak’, gibi bağlaçlar kendilerinden önceki söylenenlerin değerini azaltır hatta önceki cümleyi yok sayar veya yalanlamış olur. Başta söylediklerimiz anlamını yitirir, seçici dikkat artar ve kişi eleştirileceğinden emin bir şekilde diğer söylediklerinizi dinlemeye başlar. Ve yüksek ihtimalle de savunma durumuna geçer. Bu nedenle ‘Ama’ ve türevleri bağlaçlar yerine ‘Ve’ bağlacını kullanarak geçiş yapmak daha doğru olacaktır. ‘ve’ bağlacı cümleye birliktelik anlamı katar. Veya bununla birlikte…. diye cümleye  başlamanızı öneriyorum. 

Burada lütfen açık ve net olun. Karşımızdaki kişi Neyi ? Neden? Nasıl? Ne zaman? Nerede? Değiştirmesi gerekir. Bunun gerekçesini de ifade ederek söylemelisiniz. (Yani sandviç tekniğinde malzeme kısmında  acılı sosisli bölümünü temsil eder)

Bu bölümde üstü kapalı ifadelerde bulunursanız, tam olarak yapıcı eleştiriyi yapmazsanız,  Konuşma sonrasında davranış değişikliğini beklemeyin. İki olumlu sandviç ekmeği arasında, istediğimiz eleştiriyi barındıran sandviç malzemesi olur. Isırdığımız da tüm tatlar birbirine karışacağı için ortaya lezzetli bir tat çıkar.

+++Üçüncü olarak; Bu bölümde yine pozitif ve olumlu tutum içinde olmanız gerekir. 

Bu değişiklik olduğunda, ortamın ve ilişkilerin iyileşeceğini belirtmelisiniz.

Karşı tarafın değişikliği yapabileceğine inandığınızı ve güvendiğinizi belirtmelisiniz.

Sana inanıyorum ki bu şekilde yapabilirsin.

Sana güveniyorum. Sen yaparsın. Şeklinde güveninizi belirtmelisiniz.

Son olarak, “Yaparsın değil mi? Sorusu ile onay ve netleştirme yapmalısınız.” (Yani sandviç tekniğinde üst ekmeğini temsil eder)

Varsayalım öğretmensiniz ve bir öğrenciniz devamlı sınıfa geç kalıyor ve siz onu uyarmak istiyorsunuz. 

Direkt okula geç geldiğini söylediğinizde savunmaya geçebilir veya alacağınız cevap haklısınız olabilir. 

Siz davranışını değiştirmek istiyorsunuz ama öğrenci haklısınız deyip yine geç kalmaya devam ediyor. Peki onun da ikna olduğu davranış değişikliğini nasıl yapabilirsiniz? Onun da sizinle aynı düşünmesini sağlayarak bunu da ancak sandviç tekniğini kullanarak yapabilirsiniz. 

Ahmet, merhabalar. Sınıfta yerin benim için çok önemli, okulda  sevilen ve çalışkan bir öğrencisin. Bunun için seni tebrik ederim. Bununla birlikte okula geç kalman hem beni hem de sınıf arkadaşlarını olumsuz etkiliyor. Saat 8 de, sınıfta, sıranda, defterini kitabını açmış ve hazır olmanı istiyorum. Bunun senin ödevlerine  ve notlarına katkısı çok önemli. 

Senden istediğim bu değişikliği yapacağına inanıyorum. Sana güveniyorum. Bunu yaparsın değil mi? 

Yada bir anne baba olarak çocuğunuzun odasında düzenli olmasını istiyorsunuz. 

Sevgili kızım veya oğlum senin kalbimde, ailemizde yerin çok kıymetli, bizim için çok değerlisin, seni seviyorum. Ve bu hafta sonu odanı, dolabını düzenlemeni istiyorum. Bunun senin hayatında mutluluğuna  ve başarılı olmana katkısı çok büyük ve önemli. Senden istediğim bu değişikliği yapacağına inanıyorum. Sana güveniyorum. Bunu yaparsın değil mi?

İki örneğimizde de gördüğünüz gibi, konuşma olumlu olarak başlayıp arada değişiklik istenen tavır ve davranış belirtilip sonrasında da bunu değiştirirse iyi olacağı olumlu bir şekilde vurgulanmıştır. Son olarak kişiden olumlu bir evet sözü alınarak konu olumlu bitirilmiştir. 

Artık siz de her konuda iletişimde olduğunuz herkesle sandviç tekniğini kullanarak hayatınızı kolaylaştırabilirsiniz.

Etkili iletişimde sandviç tekniği, her türlü insan iletişiminde kullanıldığında harika sonuçlar veren ve ilişkilerin sağlam temeller üzerinde olmasını sağlayan bir yöntemdir.

Tüm iletişimlerinizin güzel ve olumlu sonuçlanması dileğiyle.